Studia w Norwegii: co warto wiedzieć?

Proces rekrutacji na norweskie uczelnie jest zbliżony do polskiego. Norwegowie i osoby z pozwoleniem na pobyt mogą skorzystać z systemu NUCAS (nor. Samordna opptak), który prowadzi rekrutacje na każdą uczelnię i kierunek w kraju fiordów.

Stopień licencjata jest przyznawany po trzech latach studiów i odpowiada 180 punktom ECTS. Tytuł magistra odpowiada 120 punktom ECTS i uzyskuje się go po dwóch latach studiów, po uzyskaniu tytułu licencjata. Wyjątkiem są stopnie zawodowe w określonych dyscyplinach, takich jak medycyna, prawo i psychologia.

Są to zazwyczaj programy sześcioletnie. Stopień doktora (PhD) nadawany jest po trzech lub czterech latach studiów, po uzyskaniu stopnia magistra lub zawodowego. Należy pamiętać, że większość programów studiów licencjackich i programów zawodowych jest prowadzona wyłącznie w języku norweskim.

O dobre zorganizowanie studiów dba NOKUT – Norweski Urząd ds. Jakości i Uznawania Wykształcenia, który podlega pod Ministerstwo Edukacji. NOKUT udostępnia tzw. listę GSU, zawierającą informacje, jakie wykształcenie musi posiadać kandydat z innego kraju, aby studiować w Norwegii, oraz czy wymagany jest od niego język angielski.

Ponadto NOKUT pomaga studentom z zagranicy w kwestiach dokumentów, np. gdy uczelnia nie chce uznać zagranicznego dyplomu lub świadectwa dojrzałości.

Norwegia jest krajem o wysokich kosztach utrzymania, więc przyszli studenci muszą się z tym liczyć i zawczasu przekalkulować swoje możliwości. Chociaż norweski rząd sponsoruje czesne dla wszystkich osób z UE/EOG studiujących na publicznych uniwersytetach w kraju fiordów, nie oferuje indywidualnych stypendiów na pokrycie kosztów życia.

Studenci z krajów spoza UE/EOG i Szwajcarii muszą płacić czesne od jesieni 2023 r. Różni się ono w zależności od instytucji i dziedzin akademickich.

Aby upewnić się, że zagraniczni studenci mogą sobie poradzić podczas studiów w Norwegii, Norweski Urząd Imigracyjny (UDI) wymaga, aby mieć około 128 887 koron na wydatki roczne. Oprócz czesnego zatem uczestnicy programów na uczelniach w Norwegii muszą być w stanie udokumentować, że będą w stanie się utrzymać, zanim otrzymają wizę studencką.

Warto również wspomnieć, że można potrzebować więcej niż 130 tys. koron na cały rok w Norwegii. To tylko minimalna kwota, która może wystarczyć, jeśli ktoś zdecyduje się studiować w najtańszych miastach studenckich, ale raczej nie wystarczy w takich miejscach jak Oslo, Bergen czy Trondheim.

Ogólnie rzecz biorąc, stopnie z dużą liczbą uczestników studentów są dość tanie, podczas gdy te, które wymagają małych grup studentów (na przykład podczas pracy w laboratorium), są wyceniane znacznie wyżej. Dzieje się tak po prostu dlatego, że koszty personelu i sprzętu są znacznie większe.

Nie wszystkie uniwersytety podały jeszcze publicznie swoje ceny, ale nowe roczne czesne w Norwegii wynosi od 80 tys. (za najtańsze studia licencjackie) do nawet 490 tys. koron. Większość stopni mieści się jednak w przedziale od 80-150 tys. koron, a powyższe to skrajne przypadki.

Wszystkie ceny dotyczą roku akademickiego (składającego się z dwóch semestrów), więc cenę należy pomnożyć przez dwa w przypadku zwykłych studiów magisterskich i przez trzy w przypadku studiów licencjackich. Ponadto można ponieść koszty związane z ubezpieczeniem, podróżą i opłatami wizowymi. Dlatego warto szukać innych źródeł finansowania.

Poza stypendiami od fundacji jednym z nich jest oczywiście praca dorywcza. Wielu studentów zagranicznych pracuje w niepełnym wymiarze godzin podczas studiów w Norwegii. To dobry sposób na ćwiczenie norweskiego i zwiększenie budżetu. Jako obywatel kraju UE/EOG/Szwajcarii można pracować tyle, ile się chce poza studiami, ale w przypadku innych zagranicznych studentów limit wynosi do 20 godzin tygodniowo w semestrze i na pełny etat w wakacje. Studenci spoza UE/EOG/Szwajcarii są zobowiązani do przedstawienia dowodu posiadania środków finansowych w celu uzyskania pozwolenia na studia.

Jeśli studiuje się w Norwegii od co najmniej 3 lat bez żadnych przerw, można złożyć wniosek o zwolnienie z czesnego w przypadku chęci kontynuowania nauki. Prawo do bezpłatnej nauki w Norwegii przysługuje także, kiedy student przepracował w kraju fiordów pełny etat dla norweskiej firmy przez co najmniej 24 miesiące. Pozwolenie na naukę automatycznie oznacza pozwolenie na pracę w niepełnym wymiarze godzin.

Większość ofert pracy w Norwegii jest publikowana w internecie. Można je znaleźć np. w bazie Urzędu Pracy i Polityki Socjalnej (NAV). Część z nich jest napisana w języku norweskim, ale można znaleźć je także po angielsku.

Wiele uniwersytetów posiada biura karier, organizuje targi, a nawet prowadzi portale z ofertami pracy w niepełnym wymiarze godzin dla studentów.

Staż to także doskonała okazja do zdobycia odpowiedniego doświadczenia zawodowego. Wiele instytucji ma umowy stażowe z firmami w Norwegii, a nawet za granicą. Zwykle za udział w programie otrzymuje się punkty ECTS, ale czasem wiąże się to z brakiem wynagrodzenia. Wiele firm oferuje również praktyki letnie dla studentów studiów magisterskich. Są one często ogłaszane na początku semestru jesiennego.

Jeśli pochodzi się z kraju z UE/EOG, ale nie nordyckiego, trzeba zarejestrować się w Urzędzie ds. Imigracji w ciągu trzech miesięcy od przyjazdu. W innym przypadku, kiedy chce się studiować w Norwegii, należy złożyć wniosek o zezwolenie na pobyt, ustalając określone kryteria, okazując na przykład dowód na zakwaterowanie i finanse.

Norwegia ma 7 akredytowanych uniwersytetów publicznych, 9 wyspecjalizowanych instytucji uniwersyteckich, 22 kolegia uniwersyteckie, 2 krajowe kolegia sztuki i kilka prywatnych instytucji szkolnictwa wyższego, posiadających akredytację instytucjonalną lub programową.

• BI Norwegian Business School w Oslo
• Norweski Uniwersytet Nauki i Technologii (NTNU) w Trondheim
• NHH Norwegian School of Economics w Bergen
• Uniwersytet w Bergen 
• Uniwersytet Stravanger

Norwegia ma stronę internetową przeznaczoną dla studentów zagranicznych, którzy chcą zapisać się na program akademicki w jej granicach, gdzie wszystkie stopnie naukowe są scentralizowane, a szczegółowe informacje uporządkowane w tabelach. Wszelkie pytania lub wątpliwości można rozwiązać za pomocą prostego e-maila lub szybkiego połączenia telefonicznego.

Studia w Norwegii mogą się okazać bardzo kosztowne także dla tych, którzy nie muszą płacić czesnych. Istnieją jednak opcje dofinansowania, jak stypendia dla osób powyżej 30 roku życia, dla osób z dziećmi poniżej 16 roku życia oraz dla osób niepełnosprawnych, które nie mogą pracować równolegle ze studiami, a także specjalne pożyczki na opłaty szkolne dla tych, którzy uczą się prywatnie lub biorą udział w kursach online.

Po dostaniu się na studia można ubiegać się o pożyczkę na stronie lanekassen.no. Termin składania wniosków upływa 15 listopada. 15 marca 2024 r. to data rozpoczęcia semestru letniego.

Aby otrzymać pieniądze, należy zarejestrować się na semestr, zapisać na egzamin i podpisać umowę z Lånekassen. Odrębne zasady dotyczą uczelni prywatnych i nauczania online. W roku akademickim 2023-2024 można otrzymać nawet 137 907 koron pożyczki.

Jeśli zachoruje się na dłużej niż dwa tygodnie, można otrzymać zasiłek chorobowy. Pożyczka zostanie wówczas zamieniona na stypendium na okres choroby, które da się otrzymywać maksymalnie przez 4 miesiące i 15 dni w roku akademickim.

W Norwegii można się ubiegać o miejsce  w akademiku, ale należy zaznaczyć, że na rynku mieszkań studenckich panuje kryzys. Według stowarzyszeń studenckich w 2023 roku 17 380 studentom przydzielono zakwaterowanie przed rozpoczęciem studiów. Ale kolejki do uzyskania mieszkań studenckich latem były prawie tak samo długie. Stan na 1 sierpnia wynosił 15 893 studentów wciąż czekających na pokój w akademiku – kilka tygodni przed rozpoczęciem studiów.

W tym samym czasie w zeszłym roku w kolejce do mieszkania stało 14 205 studentów. Najwięcej chętnych jest w Studentsamskipnaden SiO w Oslo, gdzie 7150 osób czeka na mieszkania studenckie, a 4129 otrzymało mieszkania.

W Zrzeszeniu Studentów w Zachodniej Norwegii 3289 studentów czeka w kolejce do mieszkania, z czego 2917 w Bergen. Od 1 sierpnia zaoferowano tam zakwaterowanie dla 3332 studentów.

Norweska Organizacja Studencka (NSO) uważa, że ​​długie kolejki do mieszkań dla studentów w wielu miejscach w Norwegii wskazują na zbliżający się kryzys na rynku wynajmu.

Chociaż nie trzeba uczyć się języka norweskiego, będzie potrzebny certyfikat z języka angielskiego, aby studiować w Norwegii. Uczelnie zwykle akceptują:

• PTE
• IELTS
• TOEFL iBT
• Duolingo
• C1

Dokument potwierdzający znajomość języka, w którym będzie prowadzony program, jest wymagany od każdego, bez względu na narodowość czy wybrany stopień naukowy.

Oficjalny kalendarz istotnych dat można znaleźć na stronie danego programu studiów. Ogólnie jednak należy pamiętać o następujących terminach:

• Grudzień-marzec: okres składania wniosków dla studentów zagranicznych, którzy chcą rozpocząć naukę następnej jesieni.
• Sierpień: rozpoczęcie semestru jesiennego.

Ponadto niektóre uniwersytety w Norwegii mają terminy „prekwalifikacji”, które są wcześniejsze niż okresy wymienione powyżej.

Przede wszystkim zagraniczni studenci będą potrzebować zezwolenia na pobyt. Wizy studenckie wydawane są na przebywanie w kraju fiordów do 90 dni, natomiast studenci planujący pobyt w Norwegii powyżej trzech miesięcy muszą się o nie dodatkowo ubiegać.

Oto lista dokumentów potrzebna do uzyskania zezwolenia na pobyt studencki w Norwegii:

• Formularz wniosku o przyznanie mieszkania studenckiego wraz ze zdjęciem paszportowym
• Kopia paszportu
• Dokumentacja przyjęcia do akredytowanej instytucji edukacyjnej
• Plan studiów
• Formularz stwierdzający postępy w nauce
• Dokumentacja mieszkaniowa

Źródła: utdanning.no, UDI, mastersportal.com, masterstudies.pl, mojanorwegia.pl